KAFKASSAM – Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Gündem
  4. »
  5. 12 ADALAR VE M.BARDAKÇI’NIN İDDİASI ÜZERİNE…

12 ADALAR VE M.BARDAKÇI’NIN İDDİASI ÜZERİNE…

Kafkassam Editör Kafkassam Editör - - 4 dk okuma süresi
363 0

Murat Bardakçı, Habertürk gazetesindeki “12 Adaları Lozan’da Verdik Ama Hangi Lozan’da” başlıklı yazısında (24.7.2017) 12 adaların I.Lozan antlaşması dediği Uşi antlaşmasıyla İtalyanlara verildiğini yazmaktadır. Acaba öyle mi?

Peşinen söyleyelim ki, 12 adalar, Trablusgarp savaşı sonunda imzalanan Uşi antlaşması (18 Ekim 1912)ile hukuken İtalyanlara bırakılmamıştır. Bırakılmamışsa olan nedir öyleyse?
Gerçek şudur: Bu antlaşmanın ikinci maddesi ile Osmanlı Hükümeti Trablusgarp ve Bingazi’deki, İtalya Hükümeti de Adalar Denizi’nde işgal ettiği adalardaki kendi subay ve askerlerini çekmeyi taahhüd etmektedir.Yani, Osmanlılar, Trablusgarb ve Bingazi’den İtalyanlar da 12 ada’dan çekilecekti.
Bir başka deyişle, Uşi antlaşması ile 12 adalar İtalyanlara bırakılmamıştır.
Adalar konusundaki bu anlaşma Osmanlı Devleti için tatminkar idi. Ancak, ufukta görülen Balkan harbi sırasında Yunanlıların bu adaları işgal etme ihtimali oldukça yüksekti. Osmanlı hükümeti bundan korkuyordu.Adalar üzerindeki çalışmalarıyla tanınan Prof.Dr. Necdet Hayta, bir makalesinde(“İtalyanların Rodos ve 12 Ada’daki Faaliyetlerine Dair Bir Rapor”, Gazi Eğt.Fak.Dergisi yeni dönem, 3, 1995, s191-204) Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde gördüğü bir Başkumandanlık yazısının özetinde,Yunanistan ile barış yapılanana kadar Adaların İtalyanlarca tahliyesinin ertelenmesinden bahsedildiğini belirtmektedir.
Bundan dolayı olsa gerektir, İtalyanlar 12 adaları tahliye etmemişlerdir.Balkan harplerinden sonra İngilizlerin Büyükelçiler Konferansında büyük devletlere kabul ettirdiği gibi 12 Adaların İtalya’ya, Doğu Ege adalarının ise Yunanistan’a, Gökçeada, Bozcaada ve Taşoz adaları Osmanlı Devleti’ne bırakılacaktı. Şubat 1914’de bu husus, birer notayla ilgili devletlere bildirildi.
Ne var ki I.Dünya Savaşı’nın patlak vermesi bu işin hukuken çözümlenmesini önledi. Sevr antlaşması’nda bu hüküm mevcut ise de uygulanmadığından akim kaldı. İşte bundan dolayı adalar meselesi Lozan’da hukuken halledildi.
Demek ki, 12 adalar, I.Lozan’da değil II.Lozan’da (24 Temmuz 1923)’ hukuken çözümlendi. Yani, İtalyanlar, 12 adayı 1923 tarihli Lozan barış antlaşması ile hukuken almış oldular.
Şu da bir başka gerçektir ki, 12 adalar, Trablusgarb harbi sırasında, 1912 yılı Nisan-Mayıs aylarında İtalyanlarca işgal edilmiş durumdadır. Daha doğru deyimle, Mayıs 1912’den itibaren 12 adalar Osmanlı hakimiyetinde olmayıp geçici olarak ve fiilen İtalyan işgalinde kalmıştır. Bu fiili durum, Lozan’da hukukileşmiştir.
Mustafa Budak

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir