Azerbaycanlı gazetecinin Amerika izlenimleri
Doğrusu, tarihi mimarlık abideleri ile zengin olan bu şehri seyretmekten doyamadım, Washington’u gezdikçe de yeni insanlarla tanışıyor, arkadaşlar kazanıyordum. Ne diyeyim, yabancı dil bilmem çok yardımıma yetişti, ingiliz dili sayesinde başkent ahalisi ile temasta oluyor, şehir hakkında yerli insanlardan çok şeyler öğreniyordum. Onlar da sabırla, hiç yorulub-usanmadan bana dolgun bilgi veriyorlardı. Evet, babaların “bin defa duymaktansa bir defa görmek iyidir” deyimi ile söylersek, nihayet benim de payıma dünyaya ağalık eden Amerika’nın muhteşem şehirlerini gezmek düştü. Doğrusunu söyleyeyim, ziyaret kısa olduğu için, doymadım bu ülkeyi gezmekten, çünkü çok yerlere gitmeye zamanım kalmadı. Eminim ne zamansa uzun bir zaman kəsimində Amerikan şehirlerini kat-kat gezip dolaşacağım, böylede beni hala ne kadar tanışmalar, dostluklar bekliyor. Hələliksə, “buna da şükür” diyorum, en azından əlüstü de olsa gittim, gezdim, gördüm ve oralardan iyi izlenimlerle döndüm Gezi boyunca sadece Washington’da değil, Arlington, Daşbörn vb. şehirlerde oldum. Bu şehirlerde her şey dikkate alındı: Yaya yürüyüş, bisiklet ve koşu için özel yollar, ücretsiz futbol, tenis, voleybol ve basketbol sahaları vb Kısacası tatil yapmak için ideal ortam oluşturulmuştur. Washington’da bulunduğum dükkan ve mağazalarda uzun kuyrukları görünce, doğrusu, ilk günler şaşırıyordum ama sonraları buna alışkanlık ettim, çünkü öncelikler aslında insanların birbirine nezaketli tavrından kaynaklanıyordu, yani neyse bir şey almak için onlar yanındakını itip öne geç, “koşuyorum, beni çabuk uğurla” diye nöbet bekleyenlere karşı, yumuşak dille söylersek, saygısızlık etmiyorlardı. Kısacası bu kentte herkes birbirine saygı duyuyor. Şehir ter-temiz, sokakları, parkları düzenlidir. Etrafı zibilləndirənləri ciddi cezalar bekliyor, hem de şehrin temizliği için bilgilendirme etkinlikleri yapılıyor. Çöpü yere atmak gibi istenmeyen bir alışkanlık sakinlere genel hatırlatır. Burada medya organları aydınlatma işini gazeteciliğinin temel ilkesi olarak kabul ediyorlar, yani toplumun gelişmesinde medyanın rolü büyüktür.ABD’NİN Azerbaycan gibi güvenli mütəffiqə ihtiyacı var Washington’a ziyaretim sırasında bir gazeteci olarak ABD’DE Azerbaycan’la ilgili ilişkilere dair gözlemler de yaptım. Ve bir kez daha emin oldum ki, ABD büyük ve güçlü devlet olması ile birlikte, Azerbaycan gibi güvenli mütəffiqə ihtiyacı var. Azerbaycan’ın giderek güçlenmesi, iç ve dış siyasetini daima küresel çağrıların talepleri çerçevesinde kurması ve Güney Kafkasya’nın öncü devleti olarak bölgeyi çatışma değil, işbirliği alanına dönüşmesi yönünde önemli diplomatik ve siyasi çabalarını esirgememeleri dünyanın öncü devletlerinin, özellikle ABD’NİN dikkatini çekiyor. Bu gerçeği Amerika’da görüştüğüm birkaç diplomat ve gazeteci dostlarım da açıkça itiraf ettiler, gerçekten de Azerbaycan’ın gelişmiş Avrupa devletlerinden daha güvenilir bir ortak, müttefik olduğunu bildirdiler. Artık iki ülke arasında samimi dostluk ilişkileri karşılıklı çıkarlar çerçevesinde daha da güçlenmektedir. Ve bu, ABD-Azerbaycan ilişkilerinin her sektörde kendini göstermektedir. ABD’NİN Azerbaycan’ın stratejik ortağı olmakla beraber, taraflar arasında birçok yönleri kapsayan üst düzey ilişkiler de mevcuttur. Gerek ikili, gerekse uluslararası kuruluşlar çerçevesinde işbirliğimiz hızlı bir gelişim göstererek, giderek kendi kapsama alanını genişletmektedir. Bu işbirliğinin temel yönlerini ise Azerbaycan’da petrol ve gaz sektörünün gelişimi, Doğu-Batı koridoru boyunca altyapı projelerinin gerçekleştirilmesi, petrol sektörü alanında karşılıklı ticaretin geliştirilmesi vb. organize edir.qeyd edelim ki, Bakü-Tiflis-ceyhan ve Bakü-Tiflis-erzurum enerji taşınması projelerinin gerçekleşmesinde Amerika’nın da desteğiyle olup, bu etken, Washington’un genel olarak Güney Kafkasya bölgesinin, bölgede devletlerarası ilişkilerin gelişmesinden yana olduğunu gösteriyor. Dünyada büyük nüfuza sahip olan ve tüm raporları, siyasi analizleri dikkatle izlenen, çokları tarafından ABD devletinin konumunun sözcüsü olarak değerlendirilen Stratfor Küresel Araştırmalar Merkezi’nin kurucusu ve yöneticisi, siyasi analist George Friedman 5 yıl önce dile getirdiği görüşü bir kez daha hatırlatarak yakın gelecekte ABD’NİN dünyadaki en yakın müttefikinin Azerbaycan olacağını vurguladı. O düşünüyor ki, halihazırda soğuk savaşın sona erdiği bu dönemde çok karmaşık siyasi süreçler yaşanıyor. ABD’NİN müttefikleri sayılan Avrupa ülkeleri derin ekonomik kriz içindedir. Bu kıtadaki devletlerin tutumları birbiriyle kesinlikle uzlaşmaz. Oysa, Avrupa ülkelerinin çoğunluğu NATO’NUN üyesidir ve ilk bakışta siyasi tutumlar çakışması:”Ama biz çelişkili ilişkilerde olan Avrupa devletlerini bir araya getirebilir. Bu ise NATO’NUN uluslararası askeri-siyasi örgüt olarak gücünü zayıflatıyor. Bu nedenle ABD’YE Azerbaycan gibi sürekli ekonomik gelişmeye sahip olan müttefik lazım. Bu gerçektir ve bu gerçeğin belli çevreler ne kadar erken idrak etseler, bir o kadar faydalı olur”. 2001 yılında ABD’YE karşı korkunç terör eylemi yapılmıştı. Washington’un bazı müttefikleri anti-terör operasyonlarında ABD’Yİ desteklemek için bazı şartlar ileri sürdüler. Azerbaycan ise kayıtsız şartsız ABD’Yİ desteklediğini beyan ederek uluslararası teröre karşı mücadelede her türlü yardımı yapmıştı. HAŞİYE: Geride bıraktığımız 2015 yılında Azerbaycan Savunma Bakanlığı’nın Eğitim Merkezi’nde Azerbaycan-ABD ikili askeri ilişkilerin anlaşılması üzere düzenlenen konferans iki ülke arasında askeri işbirliğinin gelişiminin göstergesidir. Konferansta Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı ile ABD’NİN Avrupa Komutanlığı arasında askeri işbirliği alanında 2016 yılı için İş Planının tasarısı ele alındı. Amerika-Azerbaycan dostluğuna daha da güçlenmesi için hepimiz elimizden geleni əsrgəməməliyik: Amerikan vatandaşlarına Azerbaycan’ı yakından tanıtmak ve sevdirmek, ayrıca karşı tarafı Azerbaycan’da tanıtmak için Amerikan tecrübesinden istifade edlməlidir. Tüm bu deneyimlerin öğrenilmesi, ülkemizde uygulanması tabii ki, sosyal refahı da kaldıracak ve kalkınma yolunda bir adım da atılmış olacak. Birliktelik görüş alışverişi yaparken şu kanaate vardım ki, Amerika bu alanda Gürcistan’la işbirliği yaptığı gibi, Azerbaycan’la da kapsamlı ilişkilerin gelişmesine hazırdır. Düşünüyorum ki, Azerbaycan-ABD ilişkilerinin güçlenmesi her iki ülkenin her yönden gelişmesine bundan sonra da katkı sağlayacak. Amerika Türkiye Asossiasiyası Meclisi temsilcisi bayan Oya Bainlə görüşüm de bu konuda oldu ve onunla Amerika-Azerbaycan ilişkileri hakkında görüşmeler yaptık. Oya Bain bu iki devletin birbirine ihtiyacı olduğunu, Azerbaycan’ın bölgedeki en güvenilir mütəffiq ve güçlü bir devlet olduğunu dile getirdi. ABD-Azerbaycan ilişkilerini bozmaya gayret edenlere darbe geçenlerde ABD Başkanı Barack Obama’nın Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev’i Washington’da keçiriliəcək IV Nükleer Güvenlik Zirvesi’ne davet etmesinin kendisi ABD-Azerbaycan ilişkilerinin olumlu yönde geliştiğini, ABD-Azerbaycan ilişkilerinin üst düzeyde olduğunu birkez daha gösterdi. Bu davet, ayrıca ABD-Azerbaycan ilişkilerinin bozulmasını isteyenlere de bir tür darbe oldu. Obama’nın bu adımı son dönemlerde ABD ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin gerginleşmesine çalışan güçlere cevap mesajı oldu. Gerçekten de, ABD-Azerbaycan ilişkileri hep üst düzeyde olmuştur ve bu ilişkilerin bundan sonra daha da olumluya doğru gelişerek her iki ülkeye meyvesini verecek. Böylece Beyaz Saray beyan etti ki, ABD Azerbaycan’la yoğun işbirliği yaptığını ve bu işbirliğinin yüksek hızla ilerliyor. Gururla söyleyebilirim ki, bugün Bakü ile Washington parlamentoları arasında dostluk ilişkileri üst düzeyde devam etmektedir. ABD ile Azerbaycan sadece kendi ülkelerinde değil, aynı zamanda dünyada barışın sağlanmasına can atan, tüm sorunların çözümü yönünde çaba gösteren, insanların barış içinde yaşamasına, komşu devletlerle ilişkilerin normal olmasına çalıır. Barack Obama’nın Cumhurbaşkanı Aliyev’i IV Nükleer Güvenlik Zirvesi’ne davet etmesinin bir sebebi de her iki devlet başkanının bu yönde ellerinden geleni yapmasına bir işarettir. Her iki lider için kendi ülkeleri ile birlikte, dünyada güvenliğin sağlanması, insan kaybının önlenmesi, insanların sosyal durumunun iyileştirilmesi ana amaçlardandır. Bilişim pazarında yerimizi sağlamlaştırmalıyız Amerika’nın güvenilir ortağı olan bugün artık Avrupa devletleri düzeyinde söz ve nüfuz sahibine dönüşüyor. Bunu bir daha tekrar ediyor ve üzülerek belirtirim ki, Amerikan vatandaşları Azerbaycan’ı çok da yakından tanımıyorlar. Ermenistan ise her türlü araçlara el atarak, kendini Amerikan vatandaşlarına tanıtır ve buna neredeyse başardı. Bence bu sorun bizim bilgi açısından biraz zayıf olmaktan kaynaklanıyor. Amerika’da bulunduğum sürede ətrafımdakıları, temasta bulunduğum insanları Azerbaycan hakkında bildiğim, bildiğim kadar bilgilendirmeye çalışıyordum. Bu bakımdan yabancı ülke vatandaşlarına ülkemiz hakkında bilgi vererek, sosyal faaliyetlerimizi arttırarak olumlu anlamda çok şeye ulaşabiliriz. Bunun için bilişim pazarında yerimizi sağlamlaştırmalıyız.
Vügar Guliyev Ağamalıoğlu Bakı-Vaşinqton-bakı
