Önce neden böyle bir şeye gerek duyuluyor? Çünkü Türkiye orta Asya ve Ortadoğu kaynaklı enerjinin depolandığı, nakil hatlarının geçtiği devasa bir enerji terminaline dönüşüyor. Royal Dutch Shell’in eski başkanı Mark Moody-Stuart, Türkiye’nin doğalgaz ve petrolde transit ülke olarak önemini koruduğunu ve orta vadede Singapur gibi bir enerji ticareti merkezi olabileceğini belirtirken işte bu yeni durumu söylüyor. Türkiye’nin coğrafi konumunun önemine işaret eden Moody-Stuart, “Türkiye, Irak’tan Ceyhan’a gelen ve Rusya’dan gelip boğazlardan geçerek dünyaya ulaşan petrol açısından önemli bir geçiş yolu. Ayrıca doğudan gelen doğalgazın da dünyaya açılmasını sağlıyor. Türkiye, doğalgaz ve petrolde transit ülke olarak önemini koruyor. Orta vadede Singapur gibi bir enerji ticareti merkezi olması mümkün, ancak yakın vadede Türkiye ekonomisinin en önemli sektörleri imalat, finans ve endüstri olarak kalabilir” diyor. (Bkz. http://enerjienstitusu.com/2016/09/07/shell-eski-baskani-stuart-turkiye-enerjide-transit-ulke-olarak-onemini-koruyor/ )

Rus doğalgaz devi Gazprom’un Başkanı Aleksey Miller, Güney Avrupa ülkelerinin gaz talebinde bulunmaları durumunda Türkiye’ye başvurmaları gerektiğini, Türkiye’nin daha önce Güney Akım doğalgaz boru hattı için Gazprom’a verdiği izinleri, Türk Akımı için yeniden düzenleyeceğini belirtmesini bir kenara not edin. Rusya Devlet Başkanı’nın Basın Sözcüsü Dmitri Peskov, Akkuyu ve Türk Akımı projelerinin hızlanacağını ifade ettmesi de önemli. Tüm bunlar Avrupa Birliğinin enerji ihtiyacının karşılanmasında Türkiye’nin önemini ön plana çıkardığı bir süreç. Avrupalılar bu gerçekliğin farkında ve Irak ile Suriye’deki savaşın enerji jeopolitiğinden kaynakladığını düşünüyor.

İşin gerçeği de bu. Alın haritayı bakın; Suriye’deki en şiddetli çatışmaların ana boru hatları ya da gelecekte enerji hattı için kullanılması planlanan bölgelerde yaşandığını göreceksiniz. Irak ve Suriye’de yaşanan DAEŞ’le mücadeleden çok, ‘enerji savaşı’. Bu nedenle Menbiç, ABD kontrolündeki Kürt gruplarından bir an önce arındırılması gereken stratejik konuma sahip. Burası Suriye’deki petrol taşımacılığının güvenliği açısından çok önemli. TSK kara harekâtının Halep kırsalına kadar uzanması muhtemel. Çünkü Halep, ülkenin ana petrol hatlarının geçtiği son büyük şehir. Onu alan, boru hatlarının anahtarını da elinde tutacak. Geçtiğimiz günlerde Suriye’deki yerel kaynaklar Fetih Ordusu adı altında yan yana gelen silahlı grupların bu saldırısını MİT’in ve Türk özel harekât birliklerinin koordine ettiği iddiasını gündem taşımışlardı. (Bkz. http://tr.abna24.com/service/important/archive/2016/08/07/770616/story.html )

Enerji kaynakları jeopolitiği doğrultusunda ABD yönetimi, Basra’dan Kuzey Irak’a bağlanacak yeni bir boru hattını ‘Kürt Koridoru’ ile sağlamak istiyor. PKK bağlantılı terörist gruplarla düşüp kalkmasının sebebini anlamıyor değiliz. “Basra’dan Akdeniz’e Kürt Koridoru” planını pratikte gerçekleştirmek için Kürt gruplarla temasları yıllar öncesine uzanıyor. Bu plana göre; Petrol ve doğalgaz Basra’dan Kuzey Irak’a taşınacak. Kuzey Irak’tan da birincisi Türkiye üzerinden, ikincisi Suriye üzerinden olmak üzere iki yarı boru hattı ile Batı’ya ulaştırılacaktı. (Bkz. http://www.kafkassam.com/rusya-kurt-koridoru-istemiyor.html ) Evdeki hesap çarsıya uymadı, yanlış hesap Menbiç’ten döndü.

Neden İstihbaratta Avrasyacı reis dönemi başlayacak? Avrasya, Avrupa yarımadası ile Asya’yı kapsayan coğrafi bölgeye verilen isim. Avrasya kelimesi, Avrupa ile Asya (yani avr ile asya) sözcüklerinin birleşmesinden oluşuyor. Asya ve Avrupa arasında köprü konumunda yer alan Türkiye için Avrasya kavramı ayrı bir simgesel anlam ifade ettiği kesin. Özellikle iki kıtaya yayılmış İstanbul’da birçok firmanın Avrasya adını kendine seçtiği görülmekte. Hatta bu adı taşıyan üniversite bile var. Rus bilim adamı Brezenski “Avrasya için Jeostrateji” adlı makalesinde “Avrasya’ya egemen olan dünyaya egemen olur” der. Haklıdır çünkü Avrasya Jeopolitiği dünya jeopolitiğinin esasıdır. Bu nedenle Avrasya’sız politika ve strateji düşünülemez ve salt bu nedenle dahi Türkiye Avrasya jeopolitiğinin kilit ülkesi konumundadır.

Avrasya coğrafyasının dikkatleri üzerine çekmesi; ABD, Avrupa Birliği (AB) ve Rusya, Çin, Hindistan’dan oluşan üç kutuplu dünya düzeninde ekonomik ve politik açıdan ağırlığın Asya-Pasifik bölgesine yönelmesiyle ortaya çıktı. Rusya’nın Avrupa ve Amerika eksenli kuşatmayı yarmasının tek yolu ise, Avrasya Birliği’nin tesisinde olduğundan, Rusya bu jeopolitik gerçekliği kendi lehine çevirmenin yolunu aradı. Avrasya kavramı jeopolitik bir alanın ifade edilmesinden öte farklı etnik, kültür ve inançlara sahip bölge ülkelerinin, ekonomik, siyasi ve kültürel açıdan bir oluşumunu belirtmektedir. (Bkz. Ömür Çelikdönmez 8 Aralık 2014, 00:31 http://fikrikadim.com/2014/12/08/putin-ve-erdoganin-avrasya-imparatorlugu/ )

Tüm bu açılardan bakıldığında Türkiye’nin Atlantikçi dış politikadan Avrasyacı bir eksene kaydığı ortada. Ancak mevcut istihbarat kadrolarının neredeyse 75 yıldır Rusya karşıtlığıyla programlanan kolektif zihinlerinin bu yeni süreci doğru okumakta sıkıntı yaşadıkları bir gerçek. 15 Temmuz gecesi darbe girişiminden haberdar edilmeyen Cumhurbaşkanı ve Başbakanın, İçişleri bakanı ve MİT Müsteşarına ulaşamamaları neredeyse alay konusu olmuştu. Hatta Cumhurbaşkanı durumun vahametine dikkat çekmek için ironik bir şekilde darbeyi eniştesinden duyduğunu söylemişti.

Cumhurbaşkanı kinayeli sözlerini yurtdışına taşıdı ve Putin’le görüşmesi sırasında Hakan Fidanla ilgili trajikomik durum yaşandı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, G-20 Liderler Zirvesi için bulunduğu Çin’in Hangcou kentinde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le dün akşam ikili görüşme yaptı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Rusya Lideri Putin’e heyeti tanıtırken “Gördüğünüz gibi son derece geniş heyetle buradayız. Birçok bakanın yanı sıra MİT Müsteşarımız Hakan Fidan da burada” dedi. Erdoğan’ın bu sözleri üzerine KGB geçmişi olan Putin, “İstihbarat şefi burada olduğuna göre konuşacak bir şeyimiz kalmıyor. O size zaten her şeyi anlatmıştır” esprisini yaptı. (Bkz. http://www.ensonhaber.com/putinden-erdogana-hakan-fidan-esprisi-2016-09-04.html )

Putin’in MİT Müsteşarı Hakan Fidan ile dalga geçer gibi “İstihbarat şefiniz buradaysa görüşmeye gerek yok” esprisiyle 15 Temmuz’u “eniştemden duydum” diyen Erdoğan’a şaka yaparken, acaba kamuoyuna “Darbeyi de biz haber verdik” mi demek istedi şeklinde yorumlar yapıldı. (Bkz. http://tr.jamnews.ir/detail/News/279756 ) Daha da önemlisi G-20 Liderler Zirvesi dönüşünde Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başbakanlığı döneminde MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın kendisini ameliyat olacağı hastane hakkında uyardığı iddialarını yalanladı. (Bkz. http://www.sondakika.com/haber/haber-hakan-fidan-erdogan-i-ameliyata-girmeden-once-8759949/ ) Hatırlayacak olursanız 7 Şubat 2012’de MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın ifadeye çağrılmasıyla başlayan krizi anlatan ve Cansel Elçin, Erdinç Gülener, Öykü Çelik ile Şemsi İnkaya’nın rol aldığı ‘Darbe’ adlı filmde Başbakan Erdoğan’la ilgili ameliyat sahnesinin yer aldığı bölüm vardı. Bu film TRT ekranlarında en az iki üç defa yayımlanmıştı.

Başbakan Binali Yıldırım’ın ‘İstihbarat (MİT) sıfırdan yeniden inşa edilecek’ açıklaması, işte MİT’teki yeni dönemi işaret ediyor. DP’li politikacı İhsan Sabri Çağlayangil (1908-1993) 12 Mart 1971 askeri muhtırası ile devrilen Demirel Hükümeti’nde dışişleri bakanıydı. Çağlayangil 12 Mart 1971’deki muhtıralı darbeden sonra o zaman gazetecilik yapan İsmail Cem’e verdiği samimi bir söyleşide ‘CIA altımızı oymuş, haberimiz olmamış!’ demişti. (Bkz. http://odatv.com/cia-altiniza-sizmis-haberiniz-olmamis-0609161200.html ) Uzmanlara göre CIA’nın Türkiye’de çok geniş bir bilgi ağı ve istihbarat şebekesi var. Mevcut istihbarat yapısıyla Türkiye’nin yeni beliren rolünün icrasında başarılı olunamayacağı ortada. İşte bu nedenle ve başka nedenlerle İstihbaratta Avrasyacı reis dönemi başlıyor!

Ömür Çelikdönmez
Twitter:@oc32oc39
omurcelikdonmez@hotmail.com